Ziekteverschijnselen bij kippen

Hoe herken je een zieke kip? Een gezonde hen of haan scharrelt druk rond in het kippenhok, is sociaal en heeft een glanzend verenkleed. Kippen kunnen door verschillende redenen ziek worden, maar laten dit vaak niet goed zien. Een zieke kip probeert zich zo normaal mogelijk te gedragen. Zwakkere kippen worden namelijk vaak gepest door de rest van de groep. Daarom is het handig om te weten hoe je kippen zich normaal gesproken gedragen, zodat afwijkend gedrag snel opvalt.

• Hoe ziet een gezonde kip eruit?
• Hoe ziet een zieke kip eruit?
• Welke ziektes kunnen kippen krijgen?
• Symptomen van kippenziekten
• Kippen in de rui zijn niet ziek
• Ziektes bij kippen voorkomen

Hoe ziet een gezonde kip eruit?

Er zijn een aantal kenmerken waar je een gezonde kip aan kunt herkennen. Observeer je kippen regelmatig. Hoe beter je hun gedrag kent, hoe sneller je ziet wanneer er iets aan de hand is met ze.

Kippen zijn altijd bezig

Gezonde kippen zijn altijd in de weer. Ze scharrelen rond, springen op dingen en zijn met elkaar bezig. Het zit in het instinct van de kip om het grootste deel van de dag rond te scharrelen in een zoektocht naar voedsel. De kippen krabben de bodem open met hun poten en pikken in de grond op zoek naar kleine beestjes en zaden om te eten. ’s Nachts gaan ze met zijn allen op het stok en wanneer de zon op is, begint het gescharrel weer.

Een glanzend verenkleed bij kippen

Het verenkleed vertelt veel over de gezondheid van de kip. Een gezonde kip zit lekker in haar vel en heeft een glanzend verenkleed. Kippen hebben een zogenaamde vetnippel op de rug. Het vet dat hieruit komt wordt gebruikt om het verenkleed mee in te smeren. Dit vet werkt isolerend en draagt bij aan een goed beschermd verenkleed. De veren van een gezonde kip worden goed onderhouden.

Hoe ziet een zieke kip eruit?

Een zieke kip vertoont afwijkend gedrag. Zieke kippen zonderen zich af en scharrelen minder. Vaak zie je dat het verenkleed ook niet meer goed onderhouden wordt. Ook heeft de kip last van bepaalde symptomen, die veroorzaakt worden door de ziekte. Maar dit gedrag vertelt nog niet meteen waar de kip precies aan lijdt. Door goed op de symptomen te letten kan er een hoop duidelijk worden over de ziekte van de kip. Over het algemeen zit een ziek kip bol, ogen ze versuft en reageren trager dan voorheen.

Welke ziektes kunnen kippen krijgen?

Er zijn verschillende ziektes die kippen kunnen krijgen. Deze worden veroorzaakt door bacteriën, virussen, parasieten of afwijkende cellen. De meest voorkomen aandoeningen bij pluimvee zijn:

1. Bloedmijt of bloedluis
2. Kalkpoten
3. Infectieuze bronchitis of kippensnot
4. Coccidiose
5. Wormen
6. Vogelpest
7. Ziekte van Marek
8. Ei-afwijkingen
9. Bumblefoot
10. Krobverstopping

Symptomen van kippenziekten

Als beginner is het erg lastig om te zien waar de kip last van heeft. Sommige symptomen kunnen voorkomen bij meerdere soorten ziektes of plagen. Omdat het om levende dieren gaat, raden we bij twijfel altijd aan om een dierenarts te raadplagen. Vraag van tevoren even of de dierarts in kwestie verstand heeft van pluimvee.

Symptomen niet specifiek aan een kippenziekten

• Diaree: gezonde ontlasting is stevig, droog en groenbruin van kleur met een witte punt. Wanneer dit afwijkt is er iets mis met de kip. De ontlasting van de kip vertelt namelijk altijd wat over de algehele gezondheid.
• Jeuk: veel jeuk wijst vaak op een huidaandoening. Jeuk gaat meestal gepaard met een schilferige huid en wondjes van het krabben.
• Kale plekken: tijdens de rui is het normaal dat de kippen kale plekjes hebben. Is de kip echter niet in de rui en heeft ze kale plekken, dan kan dit duiden op een ziekte.
• Sufheid: een suffe kip is minder actief dan normaal, eet weinig en blijft veel op dezelfde plek zitten.
• Verlammingsverschijnselen: de kip kan bij een verlamming bepaalde lichaamsdelen niet meer bewegen en sleept deze mee. Een virus is hier vaak de oorzaak van.
• Opgezette poten: bepaalde kippenziekten zorgen ervoor dat de poten opzwellen. De kippen hebben hierdoor vaak moeite met lopen.
• Vermagering: een zieke kip eet minder, waardoor ze al snel afvalt. Wanneer er problemen zijn met de darmen, wordt voeding slecht opgenomen, wat ook voor vermagering zorgt.
• Verminderde eierproductie: het maken van een ei kost veel energie, iets wat een zieke kip niet heeft. Zieke kippen leggen soms nog wel eieren, maar aanzienlijk minder.

Specifieke ziekteverschijnselen

Sommige kippenziekten gaan gepaard met specifieke symptomen. Deze symptomen kunnen je meer vertellen over wat je kip onder de leden heeft.

• Kalkpoten: te herkennen aan schilferige, opgezette poten. De huid op de poten heeft vaak een witte waas over zich heen en jeukt erg.
• Bloedluis: laat rode bultjes achter op de huid bij de poten en veroorzaakt veel jeuk en pijn. De kippen zijn erg vermoeid en kunnen op ten duur lijden aan bloedarmoede. De bloedluis zelf verstopt zich overdag in naden van het kippenhok. Het zijn zwarte mijten, maar na het drinken van het bloed kleuren ze rood.
• Wormen: te herkennen aan diarree, vermagering, verbleekte kam en lellen en sufheid. De symptomen lijken op die van coccidiose. Een mestonderzoek geeft duidelijkheid.
• Coccidiose: zorgt voor diarree, dat soms gepaard gaat met bloed. De kippen gaan ‘bol’ zitten en zijn vermoeid. Ook hier geeft mestonderzoek bij kippen uitsluitsel.
• Bumblefoot: te herkennen aan dikke, opgezette poten. Op de poten vind je wondjes en korsten. De kippen gaan op ten duur mank lopen door de pijn.
• Favus: wordt ook wel poederkam genoemd. De kam en lellen hebben witte schilferige plekken. Op ten duur worden ook de poten wittig en vallen de veren uit.

Mestonderzoek bij kippen

De darmen van kippen hebben veel te voorduren. Een gespecialiseerde dierenarts kan gelukkig veel informatie uit de mest halen. Om te voorkomen dat je medicijnen geeft voor ziektes waar de kippen geen last van hebben, kun je mestonderzoek bij de kippen uit laten voeren. De kippenmest wordt onder de microscoop bekeken en je krijgt snel uitsluitsel en vakkundig advies over de te gebruiken medicijnen.

Kippen in de rui zijn niet ziek

Kippen die in de rui zijn gedragen zich vaak net als een zieke kip. Ze zien er bleker en dunner uit, hebben soms kale plekken en zijn minder actief. Wat opvalt is dat het kippenhok vol met veren ligt. De kippen voelen zich niet zo lekker, de rui vraagt namelijk veel energie van ze. Gelukkig kan je je kippen een handje helpen met middelen zoals ruihulp.

Kippenziektes voorkomen

Kippen worden minder snel ziek wanneer zij een goede weerstand hebben. Kippen met een goede gezondheid zijn beter bestand tegen infecties en andere kippenziekten. Ze herstellen ook beter en sneller. Hoe hoog de weerstand van een kip is, hangt direct samen met de levensomstandigheden van de kip. Kippen die bijvoorbeeld niet voldoende kunnen scharrelen, krijgen niet genoeg beweging. Dit heeft weer invloed op de gezondheid en dus de weerstand van de kippen.

Plotselinge gebeurtenissen kunnen stress opleveren bij kippen. Denk hierbij aan werkzaamheden in de tuin, het bijplaatsen van nieuwe dieren, een verhuizing of een ritje dierenarts. Stress maakt kippen kwetsbaar voor ziektes. Door tijdens stressvolle momenten vitamines bij te geven, kun je de weerstand van de kippen verhogen.

Aandacht voor het kippenhok

Een slecht onderhouden kippenhok heeft invloed op de weerstand van de kippen. Als het verblijf te vochtig is, te koud of te veel tocht doorlaat, is dit erg slecht voor de gezondheid van de kippen. In vochtige verblijven gedijen schimmels, bacteriën en parasieten daarnaast beter dan in droge verblijven. Een schoon en droog kippenhok verbetert de gezondheid van kippen en verkleint de kans op infecties.

Aandacht voor het kippenvoer

Kippen halen hun energie uit hun voeding. Daarom speelt het kippenvoer een grote rol voor de gezondheid van de dieren. Goed gebalanceerd kippenvoer bestaat uit vetten, koolhydraten en eiwitten. Kippen hebben behoefte aan voldoende vitaminen, mineralen en spoorelementen voor een goede gezondheid.